Blogserie ontwikkelwerkplaats Limburg
Rick in Weert
Binnen de Special Award 2019 zijn verschillende ontwikkelwerkplaatsen geinitieerd waar mensen met en zonder handicap konden samenwerken. Samen met het Huis voor de Kunsten in Limburg is onderzocht of hier iets moois uit kon groeien. In samenwerking met de Limburgse Centra voor de Kunsten is op vijf verschillende locaties een pilotproject georganiseerd waar mensen met en zonder handicap samen workshops volgden en een expositie samenstelden. De lessen werden gegeven door docenten van de centra.
In deze blogserie blikken wij terug.
Rick Weert – Collage schilderen en Tegels boetseren
Locatie: Regionaal instituut Cultuur- en kunsteducatie (RICK) brengt via educatieve programma’s en inspirerende activiteiten kunst en cultuur naar het onderwijs en de samenleving. Daarnaast biedt het een podium voor amateurtalent en worden er verschillende workshops en cursussen gegeven.
Docenten: Emmy van de Venne en kunstenaar Roel Sanders
Deelnemers: 17 aantal deelnemers van verschillende zorgorganisaties, waaronder Atelier 88, 6 begeleiders en 2 deelnemers zonder handicap. De deelnemers konden kiezen uit twee verschillende workshops.
Inhoud workshops:
Schilderen - Cursisten maken eerst een collage van gekleurd papier, gebaseerd op een stilleven dat Roel heeft opgesteld. Dit ontwerp schilderen zij vervolgens na. Zo worden zij gestimuleerd na te denken over compositie en vormgeving.
Tegels boetseren vanaf een afbeelding - De tegels van 20 bij 20 cm zijn voorgesneden. De cursisten kunnen daardoor direct beginnen met werken op de tegel. Ze kiezen eerst een afbeelding en brengen die over op een papier. Daarna gaan ze met klei de gekozen prent op de kleitegel maken.
Verslag schilderworkshop
Bij het tekenen ontdekt Roel Sanders, dat zijn nieuwe leerlingen alles gescheiden op papier zetten. Hij improviseert daarom met gekleurd papier. Hij laat de figuren opnieuw tekenen op de gekleurde vellen om ze daarna uit te knippen. Daarvan worden collages gemaakt, waarbij het over elkaar schuiven een fysiek proces wordt. Wanneer ze daarna gaan schilderen worden de losse onderdelen van de tekening ook overlappend op papier gezet. Roel zegt dat hij hulp vooral ziet als technische ondersteuning bij essentiële vaardigheden zonder dat die invloed hebben op de inhoudelijke vormgeving van het werk. Dus wel hulp bij het knippen, maar het hoeft niet per se rond te worden. Wel wijzen op schuifmogelijkheden, maar waar iets uiteindelijk terecht komt is aan de cursist.
Na de lunch bespreekt Roel elk teken-, knip en schilderwerk in de groep. Daar zitten ook de boetseercursisten bij. Hun tegels zijn al ingepakt om richting oven te gaan. Daarom worden daarvoor in de plaats de foto’s gebruikt die ervan gemaakt zijn. Roel neemt er de tijd voor, vertelt over het proces, noemt bijzondere dingen die er te zien zijn en lokt reacties uit. Het is een levendige presentatie, er wordt veel gezegd, veel gecomplimenteerd en veel gelachen. Het is gezellig.
Evaluatie
Roel Sanders is enthousiast. Zijn vermogen om een les al improviserend om te buigen naar de behoeften van de cursisten, kan hij hier heel goed gebruiken en die uitdaging bevalt hem. Vandaar ook dat hij graag een tweede bijeenkomst organiseerde in Venray. Roel is enthousiast over deze ervaring en heeft veel zin om het vaker aan te bieden.
De deelnemers en begeleiders hebben de workshop als erg goed ervaren. De deelnemers vonden het leuk, gezellig en zijn enthousiast. Er is geleerd op het gebied van: leren van anderen; verschillende materialen en technieken combineren; nieuwe ideeën en kijkwijzen en er zijn tips en tricks verworven om mee te nemen in de begeleiding. Na de workshop hebben de deelnemers de opdracht uitgelegd aan de collega’s van hun locatie die niet mee wilden. Sommige daarvan hebben daarna de opdracht alsnog in het atelier uitgevoerd. Volgens de begeleiding was de workshop prima georganiseerd. Als verbeterpunt geven zij dat er meer aandacht moet gaan naar de locatie. de workshop vond plaats in het souterrain wat niet makkelijk toegankelijk was voor rolstoelers.
De waarde van een dergelijke workshop ligt volgens hen in het intensiveren van samenwerkingen, het uitwisselen van ideeën door een onbevooroordeelde kijk en het inspireren van de kunstenaars.
Verslag boetseerworkshop
Emmy werkt normaalgesproken alleen met kinderen. Zo heeft ze wel vaker workshops voor kinderen gegeven op de locatie waar de gastcursisten altijd werken. Daarvan kende ze enkelen van hen al. Sommigen hadden haar wel eens geholpen bij een workshop. ‘Als de kinderen technieken gebruiken die deze mensen kennen, dan kunnen ze prima de kinderen helpen. Dat willen ze niet allemaal. Sommigen hebben dan geen zin in de drukte van de kinderen.’
Wat in deze boetseergroep opvalt is de mondigheid van een aantal pupillen. Er wordt ontzettend veel gepraat, op sommige momenten lijkt het wel een verbale strijd om wie het meest gevat kan antwoorden. Op een zeker moment wordt een begeleidster, die Pascal bij elk onderdeeltje van het proces wil helpen, teruggefloten. Pascal legt uit dat hij het zelf wel kan, ze boetseren immers in hun eigen atelier heel vaak. Hij heeft geen enkele behoefte aan ondersteuning, zegt hij.
Naast deze drukke praters zitten een paar cursisten geconcentreerd en zwijgzaam aan hun eigen tegel te werken. Ben heeft een onderdeel van een Maya totempaal uitgezocht en hij weet precies uit te leggen wat hij maakt. Hij tekent gedetailleerd en brengt dit ook zo over op zijn tegel. Hij luistert goedmoedig naar uitleg over technieken die hij nodig heeft, maar nergens blijkt uit of die al dan niet nodig was. Lisan werkt aan een paardenhoofd. Een onderwerp dat ze vaak kiest. Ze werkt stilletjes en heel nauwgezet.
Evaluatie
Emmy heeft goede ervaringen met de workshop. Omdat de mensen op de dagbesteding al veel werken met klei, keramisch; heeft zij een andere techniek gekozen: reliëf in klei. Ook zijn de vormen op de dagbesteding bepaald voor de verkoop en nu was het lekker vrij. Je voelde de trots wat ze gemaakt hadden. Ook enkele cursisten van RICK waren niet bekend met deze techniek en vonden het leerzaam.
Ook de begeleiders van de gastcursisten zijn positief. Ze hebben de kunstenaar uitgenodigd om een teambuilding workshop te geven aan collega’s als eye opener.
Hanneke Koene, Thuis voor Verhalen
Lees ook:
Kerkrade (VAZOM) - Stilleven schilderen
Landgraaf (VAZOM) - Tegels boetseren
Maastricht (Werkhuis) - Vrij creatief werken
Venray (ODA Park) - Stilleven schilderen