Special Arts

A | A | A
Stichting Special Arts Nederland  T: 033 432 80 33  E: info@specialarts.nl
Home Agenda Nieuws Organisatie Downloads Contact ANBI Links Sitemap Colofon

 

Beeldrijm 2 Special Award 2015
Het subjectieve perspectief: José van Loon en Zoë Leonard

door Else Siemerink

 

 

Onderzoeken, arrangeren, vergelijken, bekijken. Wat voor verschillende verschijningsvormen kan één ding hebben? Kijken we allemaal op dezelfde manier naar een object, of zie jij iets anders dan dat ik zie?

 

  Perforated_perspective_Hans Wilschut
José van Loon, Ergens - overal en nergens   

Zoë Leonard, Analogue.

Foto: via The Wall Street Journal

 

José van Loon, genomineerde voor de Special Award 2015, verzamelt woorden en beelden, reist daarmee door haar hoofd en maakt vervolgens nieuwe beelden. Dat doet ze met textiel. Het unieke aan haar werkwijze is dat zij zich niet laat beperken door de traditionele benadering van textiel. Haar werken zijn sculpturaal en je moet vaak even kijken voordat je ziet dat het met textiel gemaakt is.

 

In het werk van José van Loon, valt één ding meteen op, en dat is het element van herhaling. Ze laat hetzelfde ingrediëntin haar werk terugkeren, maar steeds op een iets andere manier. De serie wolken die zij maakte is een goed voorbeeld hiervan. Continue wisselt de wolk op haar doekjes van gedaante. Maar je kan je ook afvragen of wij steeds van perspectief wisselen en hetzelfde daardoor anders waarnemen. Het werk lijkt niet alleen te gaan over het onderwerp, de wolk, maar ook over hoe wij ernaar kijken. Over kijken en bekeken worden.

 

Het seriematige aspect van Van Loon’s werk en de rol van het perspectief deed me meteen denken aan het werk van de Amerikaanse kunstenaar Zoë Leonard. Haar foto’s en installaties hebben een gelijksoortig karakter en eveneens een enorme gelaagdheid. Ook zij legt vaak één onderwerp onder de loep en bekijkt het op uiteenlopende manieren. We kijken in haar werk, net als bij Van Loon, echt door de ogen van Leonard. Hoewel het een registrerend karakter heeft, gaat het duidelijk om de subjectieve manier van waarnemen. Om het subjectieve perspectief.

 

Die subjectieve manier van waarnemen, de beladenheid en gelaagdheid van een beeld zien we bijvoorbeeld in de serie Analogue van Zoë Leonard. Hiervoor fotografeerde ze onder andere een reeks winkelgevels, die langzaam uit het straatbeeld aan het verdwijnen waren. Wat opvalt aan de beelden is het thema van verval en vergankelijkheid en de overeenkomsten en de verschillen tussen steeds hetzelfde onderwerp. Het verstrijken van de tijd is net als bij Van Loon op de voorgrond aanwezig.

 

Een ander mooi voorbeeld is de installatie van een serie ansichtkaarten waarop duizenden keren dezelfde waterval van de Niagara Falls wordt afgebeeld. Wat betekent de eindeloze herhaling van hetzelfde beeld? Het beeld vervangt haast de fysieke plek; vervangt de echte variant van hetgeen waar het naar verwijst. Het wordt een icoon, een stereotype. Hoewel het werk weer een andere invalshoek betreft dan dat Van Loon, is de interessante overeenkomst dat ze beide onderzoeken hoe waarneming werkt, en dat perspectief subjectief geladen is.


En is waarnemen niet altijd subjectief? Waarom ervaren we het een anders dan het ander? En is het niet zo dat we allemaal in dezelfde wolk, in dezelfde persoon, of in hetzelfde object toch net iets anders zien? Dat hangt altijd samen met de context; de context van waaruit we kijken en de context waarin het waargenomen ding zich bevindt. En daarom sluit Van Loon’s werk ook zo goed aan bij het thema van de tentoonstelling Special Award 2015. Wat maakt de ene persoon anders? Wanneer ben je anders en wie bepaalt dat?

 

Leonard en Van Loon kaderen, classificeren en ordenen het beeld dat ze in hun omgeving tegenkomen en bevragen hoe en vooral ook waarom we op een bepaalde manier naar iets kijken. De relatie tussen de kijker en de wereld staat centraal en de manier waarop een subject naar een object kijkt. En wat laten de kunstenaars zien? Dat alles slechts interpretatie is.

 

 

 

Het werk van José van Loon maakt onderdeel uit van de Special Award 2015 expositie Museum Jan van der Togt in Amstelveen, t/m 6 december 2015